Er zijn meerdere boeken geschreven over oudere mensen die op hun sterfbed terugkijken op hun leven. Waar hebben ze spijt van? Welke lessen hebben zij geleerd?

Zo ook Bronnie Ware ‘Als ik het leven over mocht doen’. Deze Australische verpleegster heeft veel gesprekken gevoerd met terminale patiënten waarbij ze terugkeken op hun leven. In haar boek beschrijft ze de vijf meest voorkomende thema’s die steeds weer terug komen.

Het is heel interessant om te zien wat de thema’s zijn waar mensen spijt van hebben en graag anders hadden gezien.

De top vijf:

1. Ik wilde dat ik de moed had gehad om trouw te blijven aan mijzelf, in plaats van te leven zoals anderen van mij verwachtten.
   Dit werd het vaakst genoemd volgens Bronnie. De patiënten vertelden haar dat ze er spijt van hadden dat ze hun dromen zo snel hadden opgegeven.
   
2. Ik wilde dat ik niet zo hard had gewerkt.
   Velen betreurden het dat ze door hun werk te weinig tijd hadden doorgebracht met hun partner en hun kinderen.
   
3. Ik wilde dat ik de moed had gehad op mijn gevoelens uit te spreken.
   Vaak werden gevoelens onderdrukt om anderen niet te kwetsen. Bang voor de gevolgen. Helaas leidde dit vaak tot bitterheid en wrok.
   
4. Ik wilde dat ik mijn vriendschappen beter had onderhouden.
   Veel patiënten zeiden dat ze hun vrienden van vroeger zo misten.
   
5. Ik wilde dat ik mezelf had toegestaan om gelukkiger te zijn.
   Blijven hangen in een situatie waar ze eigenlijk niet gelukkig waren uit angst voor verandering.

Niemand zegt op zijn sterfbed ‘ Ik wilde dat ik meer had gewerkt.”

Actielijst. Wat kun je doen?

In een ander onderzoek werd aan 60-plussers gevraagd wat hun tips waren aan de huidige 30-jarigen. Hieruit volgde een lijst van praktische tips die perfect aansluiten bij de thema’s uit het boek van Ware.

Ik vind het zo’n inspirerende lijst die niet alleen dertigers, maar ook 50 en 60 plussers veel inzichten kunnen geven. Ik ben namelijk van mening dat er altijd een moment is om te veranderen. Ook al ben je 100. Hier komen ze:

1. Zorg dat je een baan krijgt waar je van houdt! De juiste baan is de baan die je op sommige dagen leuk vindt, de meeste dagen kunt verdragen en toch de rekeningen betaalt. Bijna niemand heeft een baan waar ze elke dag van houden.

2. De jaren gaan in een oogwenk voorbij. Trouw niet te jong. Leef je leven. Bezoek plekken. Doe dingen. Pak je tas en ga naar waar je kunt veroorloven om naartoe te gaan. Als je niemand hebt waar je voor moet zorgen, koop geen spullen. Wat dan ook. Ontdek de wereld. Blader in reisgidsen, kies een plek uit en GA.

3. Neem het leven niet zo serieus. Zelfs als dingen donker en hopeloos lijken, probeer te lachen om hoe belachelijk het leven eigenlijk is.

4. Een echte vriend komt direct naar je toe als je hem om 2 uur ’s nachts belt. Alle anderen zijn kennissen.

5. De belangrijkste persoon in je leven is die persoon die je hebt beloofd je leven mee te delen. Behandel hem of haar ook als zodanig.

6. Kinderen groeien veel te snel op. Maak het merendeel van je tijd vrij om met hen door te brengen.

7. Niemand zegt op zijn sterfbed ‘ Ik wilde dat ik meer had gewerkt.” Werk hard, maar stel je werk niet boven je familie, vrienden en zeker ook niet boven jezelf.

8. Je kunt lang leven of je kunt kort leven.. wie zal het zeggen. In beide gevallen komt er een moment waarop je had gehoopt dat je in je jongere jaren beter voor jezelf had gezorgd.

9. Raak je een beetje overweldigd door het leven, keer dan terug naar het hier en nu. Waardeer al het mooie en geruststellende dat er is. Haal diep adem. Relax.

10. Eet en beweeg alsof je een hartpatiënt bent die diabetes heeft en een beroerte heeft gehad. Zodat je er nooit een wordt.

11. We hebben maar 1 moment op deze aarde. Word niet op een dag wakker en realiseer je 60 bent en niet die dingen hebt gedaan waar je van droomde.

12. Misschien wat minder voor de hand liggend dan de andere punten maar wel belangrijk. Flos je tanden regelmatig. Tandproblemen zijn vreselijk. En leiden vaak tot andere gezondheidsproblemen.

13. Zie het advies van iemand anders niet als het heilige evangelie. Je kunt iemand die je respecteert advies vragen. Wat je er mee doet is aan jou. Mijn advies: volg je eigen advies.

14. Spullen zijn maar spullen. Hou niet vast aan materiële dingen.

15. De gewrichten die je vandaag beschadigt, nemen op een later moment wraak. Zelfs als je denkt dat je volledig bent hersteld.

16. Waardeer de kleine dingen en ben in het hier en nu. Wat dat betekent? Het lijkt er op dat vandaag de dag mensen voor onmiddellijke bevrediging gaan. Het moet nu, direct en ook nog volgens het perfecte plaatje. Waarom zou je in plaats daarvan niet elk klein moment waarderen? Het grootste plezier is vaak te vinden in het meest alledaagse en persoonlijke contact. Bel iemand in plaats van een app te sturen. Bel je moeder en praat over kleine dingen, niets in het bijzonder. (zoonlief: hint hint ;-). Het hoeft niet altijd groots en meeslepend te zijn.

17. Betaal je rekeningen en zorg dat je geen schulden maakt. Zoals een van de deelnemers aan het onderzoek zei: ‘Van alle rente die ik in de jaren heb betaald had ik jaren eerder van met pensioen kunnen gaan.’

18. Jaloezie vernietigt relaties. Vertrouw die ander. Waarom zou je dat niet doen?

19. Heb je een grote droom die voor je gevoel onbereikbaar is, probeer het dan toch. Ook al lijkt het bijna onmogelijk. Het wordt moeilijker als je ouder wordt en er meer mensen van jou afhankelijk zijn .

20. Als je iemand voor eerste keer ontmoet, heb dan niet meteen een mening. Realiseer je dat je helemaal niets van die persoon afweet. Je ziet geslacht, leeftijd, kleren. Dat zegt helemaal niets. We zijn biologisch geprogrammeerd om binnen een paar seconden een oordeel te hebben. Dat moest vroeger ook wel als we in het bos die beer tegenkwamen is en we moesten wegrennen. Dan had je geen tijd om te eens op je gemak te bedenken of het OK was en we stil konden staan. Je brein werkt nog steeds op die manier. Alleen komen we geen beren meer tegen en doen we die ander en onszelf tekort door zo direct te oordelen. Neem de tijd om iemand te leren kennen Je zult aangenaam verrast zijn.

Wat ga jij morgen anders doen?

Ik vind het een hele inspirerende lijst. Sommige punten zijn eigenlijk heel vanzelfsprekend. Toch is het de moeite waard om hier bij stil te staan. Loop het lijstje eens na. Wat doe je al? Welke dromen heb je? Waar ben je tevreden over? Wat kun je anders doen? Beter? Denk er over na en maak een actielijst. Het is zonde als je later denkt ‘had ik maar…’